Reageer
Op woensdag 31 oktober werd ik geïnterviewd door de lokale zender RTV Arnhem. Tineke van Middelkoop van het programma ‘Cultuur in de stad’ had mijn aanstaande luisterlezing over Schuberts ‘Der Tod und das Mädchen’ opgepikt, en wilde daar in haar programma aandacht aan besteden. Het moest een telefonisch interview worden, want ik was op dat moment gewoon aan het muziek maken met een groep cliënten. Even schakelen dus. Maar al met al werd het een leuk gesprek, waarin ik goed onder woorden kon brengen wat de KlankZaak is, en wat ik er mee wil. Voor wie het wil beluisteren, kan hier onder op het muziekspelertje klikken.
Clara Schumann vond de enige sonate van Liszt ‘angstaanjagend’ en ‘weerzinwekkend’ en een criticus stelde dat iemand die dit mooi vond niet meer te helpen was! Toch werd deze mammoetsonate uit 1853 al snel populair, en zijn er in de 20ste eeuw al heel wat opnamen van gemaakt. Ondanks de vingerbekende virtuositeit er van.
Wie het halfuur durende werk beter leert kennen leert de piano kennen. Liszt weet alle mogelijke klanken aan het instrument te ontlokken: van grommende bassen die stormachtig uitbarsten, tot de lieflijkste passages die als een briesje dat ongrijpbaar aan je voorbijtrekken.
Der Tod und das Mädchen
Deze keer twee van Schuberts composities die -verbonden door één thema- twee belangrijke oeuvre-onderdelen beslaan: het lied, en het strijkkwartet.
Schubert schreef het lied toen hij 20 was, en tien jaar later het gelijknamige strijkkwartet. Wat hebben deze twee composities wel en niet met elkaar te maken, en hoe verwerkte Schubert deze eeuwenoude ‘doods-thematiek’ muzikaal in zowel het lied als in het strijkkwartet.
We bekijken en beluisteren beide werken, en zoeken de verbanden er tussen.
Met live uitvoering van de sopraan Catharina Jansen.
De eerste ‘echte’ opera, gecomponeerd in 1607 door Claudio Monteverdi. En dan ook nog eens over Orpheus, die met zijn muziekspel stenen kon laten huilen. En zijn liefde voor de mooie Euridice die hem door het lot zo wreed afgenomen werd. Tot twee keer toe.
De opera L’Orfeo luidde een nieuw genre in, dat inmiddels meer dan 400 jaar luisteraars en kijkers weet te raken. Door de muziek, door het drama, door de diva’s. Wat is een opera? Hoe ontstond het genre, en hoe kan het dat deze L’Orfeo van Monteverdi nog steeds zo vaak uitgevoerd wordt, en iedere keer weer actueel lijkt te zijn?
Een zachte avondtemperatuur, een kleurrijk podium tegen het donkerende groen van de Goffert, een innemende Iris Hond met haar prachtige muziek… dat waren een paar van de ingrediënten die dit concert tot een bijzondere belevenis maakten. Omdat ik als activiteitenbegeleider werk bij de RIBW Nijmegen en Rivierenland had ik de kans om er bij te zijn.
Want Iris Hond bracht niet alleen muziek, hoewel dat al een avond van onze aandacht waard zou zijn. Met haar ‘band’ van voornamelijk strijkers en een percussionist kregen we een mix van instrumentale nummers, eigen songs en klassieke hoogstandjes. Haar stem deed denken aan Norah Jones, maar dan donkerder, doorleefder, en was een mooie combinatie met de rijke soms zelfs schrijnende klanken van de muziek. Dat ze haar stiletto-pumps meteen na opkomst uitschopte en blootsvoets achter de vleugel zat past helemaal in dat beeld.
Hoera, er staat een interview met mij in de Gelderlander. Door Mirjam van Zelst, in de rubriek ‘Uit & Thuis’, waarbij het accent ligt op mijn eigen muzikale passies en daaruit voortvloeiende voorkeuren voor concertbezoek.
Het mocht uitdrukkelijk geen reclame zijn voor mijn KlankZaak, maar ik hoop toch op een wervend effect natuurlijk!
Aan de gedrukte versie is niets meer te corrigeren, maar hier neem ik toch even de gelegenheid om wat klein foutjes recht te zetten: waar het gaat over ‘Schuberts cantates’ moet natuurlijk staan ‘Schuberts liederen’, en het Engelse Glyndeborne spellen we in werkelijkheid Glyndebourne. Zo, nu kan de rode pen weer de kast in.
Veel leesplezier, en reacties zijn welkom!
Een dun boekje dit keer, met nog geen 60 kleine bladzijden. Maar tezamen vormen ze een fascinerende verkenning van een groot muziekfilosofisch thema: heeft muziek betekenis?
Het begint met een goed gekozen en veelzeggende anekdote over George Sand die regendruppels hoorde in een pas gecomponeerde prélude, terwijl Chopin dat niet zo bedoeld had. Sterker nog: hij ontkende met klem ooit concrete betekenis aan zijn muziek te verbinden.
Met dit verhaaltje als aftrap duikt Marlies de Munck diep de geschiedenis in, beginnend bij Plato’s ideeën over de relatie tussen taal (betekenis) en muziek, De invloedrijke opvattingen over de Harmonie der Sferen (een muzikale ordening van de kosmos), de Pythagoreïsche verhoudingen van trillingen, de verdere ontwikkeling van de wetenschap die tot gevolg had dat muziek verschoof naar het domein van de esthetica, de veelbesproken relatie tussen muziek en emoties, de strijd tussen aanhangers van absolute en programmatische muziek… dat alles en meer.
Voor de cursussen en lezingenserie in de bibliotheek De Mariënburg in Nijmegen kun je je nu met dit formulier inschrijven. Het is ook mogelijk meteen voor meer cursussen in te schrijven. Naar aanleiding van het ingevulde formulier neem ik zo snel mogelijk contact op om de inschrijving definitief te maken.
Dit geldt voor de cursussen Gereedschapskist van de componist, Muzikaal Verhaal, Happy New Ears en de lezingenserie Tweeluikjes. Voor de cursus Muzikaal Verhaal in Musis Arnhem is inschrijving alleen mogelijk via Musis zelf. Voor de lezingen in de serie ‘Muziek per stuk’ in de boek- en muziekhandel Het Colofon verloopt aanmelding via de winkel zelf, hoewel er altijd plek is (want grote boekhandel). Voor dezelfde lezingen in de Nijmeegse villa Saxon Holme is aanmelding niet nodig; iedereen is welkom, en met €10,- contant staat niets een mooie avond meer in de weg!
Het nieuwe seizoen begint op dinsdag 18 september met een nieuwe luisterlezing over de ‘Symphonie Fantastique’ van Berlioz uit 1830.
Om de liefde van zijn leven voor zich te winnen, componeerde Berlioz deze fantastische symfonie, gesubtiteld: ’Episodes uit het leven van een artiest’. Niet alleen werd het een wervelend horror-verhaal voor een gigantisch orkest, maar hij paste ook tal van vernieuwingen toe die van grote betekenis waren voor generaties romantische componisten.
Zoals altijd in de sfeervolle stadsvilla ‘Saxon Holme’, in de Javastraat 104A, van 19.30 uur tot 21.30 uur.
Toegang kost €10,- te betalen bij binnenkomst, aanmelden niet nodig.
Al in de eerste alinea geeft Serrien de spagaat van zijn onderneming aan: een (luister)ervaring beschrijven is ‘niet eenvoudig’ – de kern van een ervaring is letterlijk onbeschrijflijk. So far so good
In dezelfde alinea echter belooft de jonge muziekfilosoof met dit boek een methode om over ‘muzikale geluiden na te denken en te spreken’, maar in die poging is hij vind ik niet goed geslaagd. Nog los van het feit dat er van een methode geen sprake is.
De brede opzet sprak me aan: het lezen van dit boek moest een multimediale ervaring zijn, met behulp van aangereikte afspeellijsten waarop muziek uit allerlei genres en eeuwen prijkt. Serrien stelt voor deze muziek te beluisteren tijdens het lezen; dat blijkt voor mij de pure luisterervaring wat te veel te dwarsbomen, maar het idee is prikkelend.
Ook zijn pleidooi voor de dialoog over muzikale ervaringen ondersteun ik van harte; dergelijke bespiegelingen kunnen nieuwe diepten in luisterervaringen aanboren.
