Ik was meteen onder de indruk van de schrijfstijl van Emanuel Overbeeke in deze biografie over Claude Debussy. Hoewel het boek in grote lijnen de levensloop van Debussy volgt, van de wieg tot het graf zullen we maar zeggen, heb je nergens het gevoel gevangen te zitten in een vooral chronologisch perspectief. Dat doet Overbeeke vooral door deze chronologie knap te vermengen en te kleuren met andere perspectieven, net als in de impressionistische schilderkunst waar Debussy zo vaak mee verbonden wordt. (Laat het de man zelf niet horen, want Debussy bestreed zelf te vuur en te zwaard dat hij een impressionist zou zijn, om redenen die in deze biografie helder uitgelegd worden). Eén van die boeiende perspectieven die zich met de jaartallen vermengen zijn bijvoorbeeld de uitgebreide beschrijvingen van de ‘kringen’ waarin Debussy zich zo graag ophield, de soirees (Les Mardis) rond de dichter Mallarmé. Deze schilderen heel doeltreffend het decor van de tijd waarin Debussy leefde, maar komt door de kwaliteit van de beschrijving haast los te staan van de hoofdpersoon van het boek. Daarin zien we Debussy zich ontwikkelen van een zoekende (maar compromisloze) jongeman tot een componist die in de laatste fasen van zijn leven met grote en moeizaam verworven trefzekerheid werken componeerde die van ongelooflijk grote betekenis zijn gebleken voor de 20ste eeuwse muziek.
Maar ook de muziek zelf, en de afzonderlijke composities blijven niet onbelicht; op organische wijze maakt Overbeeke je bekend met Debussy’s taal en esthetiek, om de daaropvolgende hoofdstukken steeds af te sluiten met de bespreking van tal van werken die relevant zijn in het licht van de aspecten van Debussy’s leven en werk die in dat hoofdstuk aan de orde waren. Een mooi gecomponeerd boek dus.
Heb ik nog dingen gemist in ‘Muziek onweerstaanbaar als de zee’? Tuurlijk. We moeten het met wat afsluitende opmerkingen stellen waar het gaat om de enorme invloed die Debussy gehad heeft op de generaties na hem, en zelfs in de muziek van na te Tweede Wereldoorlog. Boulez, een van de weinigen die in dit opzicht wordt genoemd, getuigt daar regelmatig van. Enkele anderen worden wel genoemd, maar inhoudelijk en onderbouwd wordt het nergens. En wat te denken van de jazzmusici, zoals bijvoorbeeld Bill Evans, die zelf steeds beweerden zo door de Franse meester te zijn beïnvloed? Ik was toch wel benieuwd geweest naar de kijk van de schrijver hierop. Maar al met al is ‘Onweerstaanbaar als de zee’ zeker het lezen waard!
‘Muziek onweerstaanbaar als de zee’ Emanuel Overbeeke Uitgeverij In de walvis / Boekhandel Roelants Nijmegen, 2012
Hier vindt je het boek bij Bol.com
Comments