top of page

Les 1: Inleiding & verkenning

MV1 bg blue.jpg

Download hier de PDF

van de digitale presentatie

In de eerste les van de cursus hebben we ons bezig gehouden met de 'betekenis' van muziek. Waaruit bestaat de zeggingskracht van muziek? Is zij in staat iets te communiceren? Zo ja.... wat dan? Hoe dan? Of maakt muziek simpelweg gebruik van middelen die door iedereen binnen dezelfde cultuur begrepen worden?

Die 'middelen' zijn van groot belang: iedere tijd kent zijn eigen taal, vocabulaire en idioom. We hebben in vogelvlucht de kenmerken van deze taal in iedere stijlperiode bekeken.

Beluisterde fragmenten
Muzikaal verhaal, of verhalende muziek?

We begonnen met 'Eine Alpensinfonie' (op. 64 uit 1915) van Richard Strauss, een 'symfonisch gedicht' in de laat-romantische stijl. Strauss verklankt in dit werk een angstige dag in de bergen die hij als jongen meemaakte. Het begint met de schemering en een grootse zonsopgang. Strauss had dus een heel specifiek verhaal in gedachten toen hij dit componeerde. De vraag is of de luisteraar dat ook hoort?

Einen Alpensinfonie - Richard Strauss
00:00 / 00:00
Het 'Gloria' door de eeuwen heen

De tekst van het 'Gloria in Excelsis Deo' (Ere zij God in den Hoge) is één van de delen van de 'Ordinarium Missae', oftewel de standaard mis die voor vele gelegenheden opgevoerd kon worden. Voor componisten dus aantrekkelijk om een dergelijke mis te componeren.

Het éénstemmige Gregoriaans stamt al uit de middeleeuwen, en bestaat uit voor- en nazang. Het is van de meeste van deze gezangen onbekend wie de componist was.

Gloria in Excelsis Deo - Gregoriaans
00:00 / 00:00

Giovanni Pierluigi da Palestrina stond nog dicht bij de Gregoriaanse traditie, en baseerde daar zijn meerstemmige (polyfone) missen op.

Gloria uit Missa Papae Marcelli - Giovanni Pierluigi da Palestrina
00:00 / 00:00

Franz Schubert, als vroege romanticus, had oneindig veel meer vrijheid, en laat hier ook de orkestrale begeleiding uitbundig spreken. Hij had ook de vrijheid om het wat minder nauw te nemen met de tekst: hij herhaalt veel, en laat hier en daar ook wat weg.

Gloria uit Messe 5, D 678 - Franz Schubert
00:00 / 00:00

Arvo Pärt, uit Estland, hervond het geloof in de 20ste eeuw, werd priester, en grijpt in zijn composities terug op oude tradities zoals het Gregoriaans. Hier geen romantische uitbundigheid, maar eerder een ingetogen mantra.

Gloria uit 'Missa Syllabica' - Arvo Pärt
00:00 / 00:00
De klank van elke stijlperiode
Middeleeuwen (tot 1400)
Renaissance (1400 - 1600 )
Barok (1600 - 1750)
Classicisme (1750 - 1800)
Romantiek (1800 - 1900)
Moderne tijd (1900 - heden )
Voor verdere verdieping
Websites

Muziekgeschiedenis 
Een heel uitgebreide website van Conservatorium Artez die per stijlperiode achtergronden en luistervoorbeelden geeft.

​

Classics to go 

Een toegankelijke website over klassieke muziek, met veel verhalen, lijstjes en tips.

​

Music Matters

Een blog van onderzoeker Henkjan Honing (muziekcognitie) over de betekenis van muziek en over muzikaliteit.

Deels Engelstalig.

​

Bladmuziek

Ongelooflijk veel bladmuziek (voor zo ver rechtenvrij) als PDF te downloaden. Ook oude handschriften, bewerkingen voor piano, enzovoort.

Documenten

An introduction to music studies​

Cambridge University Press, 2009

Boeken

Leo Samama - De zin van muziek

Amsterdam University Press, 2014

​

Een beknopte, en toch breed opgezette verkenning van het fenomeen muziek en de betekenis ervan, door een van de bekende musicologen van in het Nederlands taalgebied.

9200000021217847.jpg
bottom of page